PANTUN : BENTUK DAN JENIS

Pantun terdiri dari banyak jenis dan bentuk. Jenis-jenisnya ialah pantun dua kerat, pantun empat kerat, pantun enam kerat, pantun lapan kerat dan pantun sepuluh kerat . Pantun yang lebih daripada empat kerat disebut juga talibun. Selain lima jenis bentuk ini, terdapat sejenis bentuk lagi yang dinamakan pantun berkait. Bentuk-bentuk pantun pula bermacam-macam. Ada pantun yang berbentuk "nasihat", "adat", "agama", "teka-teki", "jenaka" dan juga ada sesetengahnya berbentuk "peribahasa". 

Di samping itu, pantun juga turut mempunyai kedudukan yang istimewa dalam pertumbuhan serta perkembangan puisi Melayu lama. Pantun sebagai jenis puisi Melayu lama yang tertua dan asli amat diminati. Ini terbukti, pantun digunakan secara meluas dalam kegiatan-kegiatan hidup harian dan seni budaya masyarakat Melayu lama, seperti dalam acara permainan, hiburan, majlis keramaian, adat istiadat atau upacara. Justeru itu, pantun pantun dari segi isi atau temanya terdapat beberapa jenis. Antaranya yang penting tentang teka-teki, jenaka, kasih sayang, nasihat, budi, nasib, perantau, adat, kepahlawanan, peribahasa, kias ibarat dan agama. Meskipun begitu, penentuan jenis-jenis isi atau tema tersebut bukanlah mutlak. Ini kerana dalam setiap jenis isi pantun itu, lazimnya terdapat juga isi atau persoalan lain. Penentuannya lebih dilihat pada isi yang menjadi latar dan dasar perkembangannya dengan isi atau persoalan lain yang berhubungan.

Pantun yang isinya mengemukakan tentang "nasihat", "adat" dan "agama" pada umumnya adalah mudah dikenali serta difahami. Pantun "nasihat" misalnya, lebih jelas bersifat mengajar atau memberi nasihat ke arah melakukan sesuatu yang baik dan meninggalkan yang buruk.Walaupun demikian, isi tentang "adat" dan "agama" tidak kurang pula yang lebih serius serta mendalam persoalan isinya. Umapamanya, persoalan adat yang berkaitan dengan norma-norma adat, peraturan atau undang-undang dan persoalan agama yang berkaitan dengan Keesaan Allah dan balasan hari kemudian.

Pantun jenis "peribahasa" juga mudah dikenali, iaitu melalui penyampaian isinya menggunakan peribahasa-peribahasa yang begitu jelas bentuk serta susunannya. Bagi pantun "kias dan ibarat" pula, sesuai dengan namanya maka setiap isi yang disampaikan atau dikemukakan itu adalah bersifat kiasan, ibarat atau perbandingan. Dengan demikian, pernyataan isinya selalu ditemui dalam bentuk peribahasa; tetapi gambaran pernyataannya lebih halus, luas dan mendalam. Pada pantun "teka-teki" yang memerlukan jawapan adalah merupakan satu daripada alat untuk menggerakkan cara berfikir secara spontan dam membina kemahiran berfikir dengan tepat.

Pantun "jenaka" yang unsur kejenakaan atau kelucuannya terhasil daripada gambaran keanehan dan keganjilan perlakuan itu, terdapat unsur-unsur pengajaran, nasihat dan sindirannya di dalamnya.

Di bawah adalah contoh bentuk dan jenis-jenis pantun empat kerat seperti dikemukakan di atas :-

Jenis Pantun            : Dua Kerat	Buah beluluk buah kepayang,        Dimakan mabuk dibuang sayang.
Jenis Pantun            : Empat Kerat - Teka-teki Fungsi                     : Untuk berseronok dan menduga                   kebolehan dalam berfikir	Kelip-kelip disangka api,        Kalau api di mana puntungnya;    Hilang ghaib disangka mati,        Kalau mati di mana kuburnya?
Jenis Pantun            : Empat Kerat - Jenaka Fungsi                     : Semata-mata untuk hiburan	Orang Rengat menanam betik,        Betik disiram air berlinang;    Hilang semangat penghulu itik,        Melihat ayam lumba berenang
Jenis Pantun            : Empat Kerat - Kasih Sayang	Burung merbuk membuat sarang,        Anak enggang meniti di paya;    Tembaga buruk di mata orang,        Intan berkarang di hati saya.
Jenis Pantun            : Empat Kerat - Nasihat	Air melurut ke tepian mandi,        Kembang berseri bunga senduduk;    Elok diturut resmi padi,        Semakin berisi semakin tunduk.
Jenis Pantun            : Empat Kerat - Budi	Tingkap papan kayu bersegi,        Sampan sakat di Pulau Angsa;    Indah tampan kerana budi,        Tinggi darjat kerana bahasa.
Jenis Pantun            : Empat Kerat - Nasib	Payang retak tali bersimpul,        Kendi lokan airnya tumpah;    Hidup tidak kerana kaul,        Mati bukan kerana sumpah.
Jenis Pantun            : Empat Kerat - Perantau	Pungut teritip di tiang batu,        Batu pecah dilanda karang;    Beginilah nasib dagang piatu,        Kain basah kering di pinggang.
Jenis Pantun            : Empat Kerat - Adat	Buah berangan di rumpun pinang,        Limau kasturi berdaun muda;    Kalau berkenan masuklah meminang,        Tanda diri beradat budaya.
Jenis Pantun            : Empat Kerat - Kepahlawanan	Patah rotan tali bersilang,        Batang meranti rimbun berjejal;    Langkah pahlawan di tengah gelanggang,        Berpantang mati sebelum ajal.
Jenis Pantun            : Empat Kerat - Peribahasa	Punggur rebah puyuh mendengut,        Dengut melata di tengah padang;    Sedangkan bah kapal tak hanyut,        Inikan pula kemarau panjang.
Jenis Pantun            : Empat Kerat - Kias dan Ibarat	Gesek biola tiup serunai,        Sayu dara berhati walang;    Putih mata si burung punai,        Kayu ara ditunggu helang.
Jenis Pantun            : Empat Kerat - Agama	Letak bunga di atas dulang,       Sisipkan daun hiasan tepinya;    Banyak berdoa selepas sembahyang,       Mohon diampun dosa di dunia.
Jenis Pantun            : Empat Kerat - Kanak-kanak Fungsi                     : Lagu sedih dan bersuka-ria	Anak rusa nani,       Baru kembang ekor;    Apa dosa kami,       Lalu tidak tegur.

 

Contoh pantun nasehat

Ada ubi ada talas
Ada budi ada balas
Sebab pulut santan binasa
Sebab mulut badan merana

Jalan kelam disangka terang
Hati kelam disangka suci
Akal pendek banyak dipandang
Janganlah hati kita dikunci

Kumpulan pantun yang memiliki kata kata nasehat bagian 2 :

Kalau harimau sedang mengaum
Bunyinya sangat berirama
Kalau ada ulangan umum
Marilah kita belajar bersama

Hati-hati menyeberang
Jangan sampai titian patah
Hati-hati di rantau orang
Jangan sampai berbuat salah

Manis jangan lekas ditelan
Pahit jangan lekas dimuntahkan
Mati semut karena manisan
Manis itu bahaya makanan.

Buah berangan dari Jawa
Kain terjemur disampaian
Jangan diri dapat kecewa
Lihat contoh kiri dan kanan

Di tepi kali saya menyinggah
Menghilang penat menahan jerat
Orang tua jangan disanggah
Agar selamat dunia akhirat

Kata kata nasehat yang dibuat pantun :

Anak ayam turun sembilan
Mati satu tinggal delapan
Ilmu boleh sedikit ketinggalan

Ke hulu membuat pagar,
Jangan terpotong batang durian;
Cari guru tempat belajar,
Supaya jangan sesal kemudian.

Tiap nafas tiadalah kekal
Siapkan bekal menjelang wafat
Turutlah Nabi siapkan bekal
Dengan sebar ilmu manfaat

Banyak sayur dijual di pasar
Banyak juga menjual ikan
Kalau kamu sudah lapar
cepat cepatlah pergi makan

Tumbuh merata pohon tebu
Pergi ke pasar membeli daging
Banyak harta miskin ilmu
Bagai rumah tidak berdinding

Pinang muda dibelah dua
Anak burung mati diranggah
Dari muda sampai ke tua

Ajaran baik jangan diubah

Anak ayam turun sepuluh
Mati satu tinggal sembilan
Tuntutlah ilmu dengan sungguh-sungguh
Supaya engkau tidak ketinggalan

Kumpulan Pantun Lucu

Pantun Lucu memang sering terdengar di acara lawak televisi, kalau kamu penasaran dengan aneka ragam pantun lucu ini maka akan aku berikan buat kamu.

Memang banyak sekali macam dari Pantun Lucu yang tersedia di antara kategori pantun – pantun, kami memberikan berbagai macam pantun pada edisi kami yang lalu dan untuk melengkapinya kami memberikan Kumpulan Pantun Lucu di bawah ini.

Kumpulan pantun Lucu :

dulu delman
sekarang dokar
dulu teman
sekarang pacar
=====================
makan kue, minum sekoteng
gue emang ganteng
=====================
Makan Jengkol Perut Melilit
Doyan Miscall pulsa dikit..!!
=========================
jualan es depan sekolah
sms, laah……….!!!
===========================
Buah jeruk buah kedondong……
Mbah ikutan nongkrong dooong….
=======================
hati siapa tak bimbang
situ botak minta dikepang
==========================
Buah kedondong Buah atep
Dulu bencong sekarang tetepp …………..
==========================
Buah semangka buah duren
Nggak nyangka gue keren
=========================
Buah semangka buah manggis
Nggak nyangka gue manis
=======================
Buah apel di air payau
Nggak level layauuuuuuu…..
==================
Pohon kelapa, Pohon durian,
Pohon Cemara, Pohon Palem
Pohonnya tinggi-tinggi Bo!
========================
Buah Nanas, Buah bengkoang
Buah jambu, Buah kedondong
Ngerujak dooooooooonggggggg…
==========================
Ada padi, Ada jagung
Ada singkong, Ada pepaya
Panen ni yeeeeeeeeeeeee!
===============================
Disini bingung, Disana linglung
mangnya enak, engga nyambung….
=================================
Buah semangka berdaun sirih
Buah ajaib kali yah?????????
============================
Jalan kaki ke pasar baru
Jauh boooooooooooo….
========================
Jambu merah di dinding
Jangan marah just kidding
==========================
Jauh di mata,dekat dihati
Jauh di hati,dekat dimata
Jauh-dekat tujuh ratus perak
============================
Nemu gesper, di pinggir jalan
Kalo laper, makan tu gesper
===========================
Men sana in corpore sano
Gue maen kesana,
Elo maen ke sono!
=============================
Disana gunung, disini gunung,
Ditengah-tengah bunga melati
Saya bingung kamu pun bingung
Kenapa ada bunga melati ???!?
========================
Anak ayam turun ke bumi
Induk ayam naik kelangit
Anak ayam nyari kelangit
Induk ayam nyungsep ke bumi
==========================
Sayur asem sayur sop
laper nich
==========================
kumpulan sms pantun – sms-sms pantun lucu – pantun humor – pantun cinta – pantun gaul – pantun jayus – pantun aneh
———————————————-
banyak-banyak menabung
kagak nyambung
=========================
dilangit ada tomat
sengit amat
==========================
buah kedong-dong buah tomat
Elu bodong amat
=========================
buah duren di pohon beringin
rese’ banget tuch duren….
=======================
ayam kurus bulunya banyak
rugi banget yang beli………
=============================
jaka sembung naik becak
lagi males jalan cak
=========================
beli duren ke irian jaya
emang disini dak ada ya
=============================
jalan2 ke kota baru
beli lontong kuahnya basi
dasar tukang lontong kurang ajar…
=========================
ikan hiu makan badak, i love u mendadak…
ikan paus makan pecel, i miss u girl…
(dari alfian)
===========================
satu ditambah satu yaitu dua
dua ditambah dua yaitu dengan empat
baru belajar ngitung ni yee…
==========================
ada lele ada belut
ada kerang ada siput
mo pesan yang mana?
========================
kueh cucur enak rasanya
kueh serabi putih warnanya
hatiku hancur karena cinta
siapakah yg akan jadi pengobatnya
=========================
muter muter di pulau formosa
memang indah pemandanganya
ku hargai kritik dan saranya
semoga bermanfaat bagi kita semua
=============================
buah jambu buah sirsak….
buah duku buah durian….
ya… buah2an dweh…..
=====================
Jalan kaki ke kalimantan…
cepeeeee deeeeehhhh.
=======================
makan es perut melilit..
mau SMS juga, pulsa tinggal dikit
==========================
Pergi ke pasar, nyari obat gatal
Dasar, Gak modal!!
========================
buah mangga buah manggis
ternyata ada cewek maniez
===============================
buah manggis buah pepaya
cewek manis siapa yg punya
======================
dihutan banyak lebah madu..
rasanya manis,disuka pemburu..
kamu adalah cintaku dan aku amat sayang padamu..
========================
kembang gula di perigi
untuk aku minum jamu
kemana pun kamu pergi
aku slalu rindu kamu
============================
meski hanya buah jambu
tapi ini bisa diramu
meskipun jarang ketemu
cintaku hanya untukmu
===========================
wahai seruling buluh perindu
suaranya memikatku
wahai gadis pujaanku
aku sangat cinta kamu
==============================
meski aku sudah kenyang
tetap harus minum jamu
perempuan yang ku sayang
bolehkah aku bertamu
================================
kumpulan sms pantun – sms-sms pantun lucu – pantun humor – pantun cinta – pantun gaul – pantun jayus – pantun aneh
—————————————-
Kelap kelip bintang bertaburan
hanya satu yg tampak terang
sungguh banyak pria pilihan
hanya kanda yg paling ku sayang
=========================
Kelap kelip bintang bertaburan
begitu indah bagai berlian
sungguh banyak pria menawan
hanya abang yg ku rindukan
=======================
Kelap kelip di tengah malam
ku lihat bintang sangat menawan
biar cinta banyak rintangan
ku jaga cinta dg kesetiaan
=====================
Kelap kelip bintang seribu
indah menawan di tengah malam
sunggu aku sedang merindu
rindu di hati yg terdalam
=========================
Kelap kelip bintang menari
indah bagai mata bidadari
kanda kuharap menjaga diri
untuk diriku sampei ku kembali
================================
Sayang selasih tidak berbunga
Engganlah kumbang untuk menyapa
Sayang kekasih tidak setia
Badan merana kini jadinya
=============================
Di sana sini bunga pun kembang
Senanglah kumbang tinggal sendiri
Putuslah sudah kasih dan sayang
Jangan di harap dia kembali
================================
Sungguh malangnya hidupmu bunga
Janganlah layu sebelum kembang
Tentulah diri akan merana
Karena bunga tiada berdaya
============================
Bunga yang malang jaga dirimu
Jangan lah layu sebelum kembang
Pupuklah iman dalam hatimu
Kalau kau layu di buang orang.
=============================
Ukir-ukir lah si kayu jati,jadikanlah sebuah jambangan
Pikir-pikir sebelum terjadi,janganlah menyesal kemudian,
=========================
Hati-hati menyeberang
Jangan sampai titian patah
Hati-hati di rantau orang
Jangan sampai berbuat salah
================================
Manis jangan lekas ditelan
Pahit jangan lekas dimuntahkan
Mati semut karena manisan
Manis itu bahaya makanan.
============================
Buah berangan dari Jawa
Kain terjemur disampaian
Jangan diri dapat kecewa
Lihat contoh kiri dan kanan
=====================
Anak ayam turun sepuluh
Mati satu tinggal sembilan
Tuntutlah ilmu dengan sungguh-sungguh
Supaya engkau tidak ketinggalan
===============================
Anak ayam turun sembilan
Mati satu tinggal delapan
Ilmu boleh sedikit ketinggalan
Tapi jangan sampai putus harapan
============================
Anak ayam turun delapan
Mati satu tinggal lah tujuh
Hidup harus penuh harapan
Jadikan itu jalan yang dituju
===========================
Di tepi kali saya menyinggah
Menghilang penat menahan jerat
Orang tua jangan disanggah
Agar selamat dunia akhirat
=====================================
Tumbuh merata pohon tebu
Pergi ke pasar membeli daging
Banyak harta miskin ilmu
Bagai rumah tidak berdinding
=============================
Pinang muda dibelah dua
Anak burung mati diranggah
Dari muda sampai ke tua
Ajaran baik jangan diubah
==========================
asam kendis asam gelugur
ke 3 asam riang riang
badan menangis di dlm kubur
teringat badan tak pernah sembahyang
===========================
kumpulan sms pantun – sms-sms pantun lucu – pantun humor – pantun cinta – pantun gaul – pantun jayus – pantun aneh
——————————————
Kemumu di tengh pekan
Di hembus angina jatuh ke bawah
Ilmu yang tak pernah di amalkan
Bagai pohon tak berbuah
=============================
Buah smangka buah labu
Buah d ats enak rsanya
B’bondonglh km mnuntut ilmu
Krn wjb hukumnya
==========================
Naik pesawat ke pakistan
Smpaix pst cepat
Bljrlh dr kesalahan
Klk kbhagiaan kn d dapat
=========================
ada harta tidak terjaga
Ada peti tidak berkunci
kisah cinta anak remaja
Sekejap kasih sekejap benci
==========================
Ada pijat tuan buangkan
Ada inti pulut direndam
Ada hasrat tidak diucapkan
Ada hati kenapa dipendam?
========================
Anak ayam belajar berenang
Anak itik di paya bakau
Mulut menyebut hati terkenang
Rindukan adik jauh di rantau
=============================
Anak bangsawan menjahit tabir
Sulam di tepi siku keluang
Benci tuan Cuma di bibir
Dalam hati membara sayang
=========================
Aneka warna awan di langit
Alam indah bak lukisan
Harapkan cinta dari si genit
Isteri di rumah dilupakan
=========================
Angin menderu pokok bergoyang
Ribut taufan hujan berderai
Bulan madu mengusap sayang
Bulan depan diajak bercerai?
=========================
Angin sejuk menggigit tulang
Baju tebal cepat dicari
Cerai dirujuk kasih berulang
Cinta sejati Cuma sekali?
=========================
Asam paya si asam pauh
Limau abung beli sekati
Tuan bahagia di benua jauh
Saya di kampung menanti-nanti
===========================
Bagai diandam daun di dahan
Ditiup angin bunyi berdesir
Rindu dendam tidak tertahan
Nasi dingin terasa pasir!
==========================
Basah kuyup berdiang ke api
Kering juga kain dan baju
Angin bertiup menyentuh pipi
Kasih menyapa membawa rindu
==========================
Belum tahu pedasnya lada
Belum rasa pahitnya jadam
Belum mahu digelar janda
Belum mesra cintamu padam
=========================
Belum tua sudah bersabut
Delima muda gugur merekah
Jatuh hati kasih bersambut
Habis sekolah kita bernikah
========================